Polski Akt o Dostępności a WCAG – jak dostosować stronę do nowych wymogów?
Europejski Akt o Dostępności (EAA) oraz Polski Akt o Dostępności (PAD) to regulacje wprowadzające standardy, które mają zapewnić równy dostęp do produktów i usług, także dla osób z niepełnosprawnościami.
Dla sklepów internetowych oznacza to konieczność dostosowania platform sprzedażowych do standardów WCAG 2.1. Przepisy wejdą w życie w 2025 roku, więc warto już teraz zapoznać się z wymaganiami i rozpocząć wprowadzanie zmian. Pozwoli to uniknąć kar, zwiększyć dostępność usług oraz dotrzeć do nowych klientów.
Z artykułu dowiesz się:
- z jakimi wyzwaniami mierzą się osoby z niepełnosprawnością na stronie internetowej,
- co to jest Polski Akt o Dostępności (PAD) i od kiedy obowiązuje,
- czym jest standard WCAG (Web Content Accessibility Guidelines),
- jakie są główne zasady WCAG,
- kogo obowiązują wytyczne Web Content Accessibility Guidelines,
- jak dostosować stronę do wymagań Polskiego Aktu o Dostępności,
- jakie są korzyści z optymalizacji stron zgodnie z WCAG i przepisami PAD.
Jakie wyzwania napotykają osoby z niepełnosprawnościami na stronach internetowych?
Czy wiesz, że dla milionów osób z niepełnosprawnościami niewłaściwie zaprojektowana strona internetowa staje się barierą nie do pokonania? Poniżej znajdziesz listę najczęstszych wyzwań, z którymi mierzą się w internecie.
1. Problemy z dostępem do treści wizualnych
Osoby niewidome nie mają możliwości zrozumienia treści wizualnych, jeśli brakuje tekstów alternatywnych (alt text) dla obrazów. Ponadto skrypty i teksty zapisane w grafikach nie są odczytywane przez technologie asystujące, takie jak czytniki ekranowe.
2. Niski kontrast i wizualny bałagan
Osoby niedowidzące napotykają trudności w odczytaniu treści, gdy kontrast między tekstem a tłem jest niewystarczający. Dodatkowo chaotyczny układ strony i nadmiar grafik wprowadzają niepotrzebny bałagan wizualny.
3. Złożona nawigacja i nadmiar animacji
Osoby neuroróżnorodne i z zaburzeniami poznawczymi mają trudności z poruszaniem się po skomplikowanych stronach internetowych. Przeładowane treści i nadmiar animacji mogą dezorientować i powodować u nich zmęczenie.
4. Zagrożenia dla zdrowia – ataki epilepsji
Migające grafiki i jaskrawe kolory stanowią zagrożenie dla osób z epilepsją, które mogą wywoływać u nich ataki padaczki.
5. Dyskomfort spowodowany dźwiękiem
Osoby z nadwrażliwością słuchową doświadczają dyskomfortu, gdy na stronach internetowych automatycznie odtwarzane są dźwięki bez opcji ich wyciszenia.
6. Trudności w obsłudze strony
Osoby z ograniczeniami ruchowymi napotykają problemy z precyzyjnym klikaniem. Utrudnia to obsługę stron, szczególnie przy korzystaniu z urządzeń alternatywnych, takich jak przełączniki czy trackballe.
7. Problemy z odczytem treści przez czytniki ekranowe
Osoby korzystające z czytników ekranowych nie mogą poprawnie odczytać treści strony, jeśli kod HTML jest niesemantyczny, a nagłówki nie są odpowiednio oznaczone.
Zadbaj o to, by Twoja strona internetowa była dostępna dla każdego. Dostępność nie tylko zwiększa liczbę użytkowników, ale również poprawia wizerunek marki w sieci.
Polski Akt o Dostępności – co to jest i od kiedy obowiązuje?
Polski Akt o Dostępności (PAD) to ustawa wprowadzająca przepisy zgodne z Europejskim Aktem Dostępności (EAA). Celem regulacji jest zapewnianie dostępności produktów i usług dla wszystkich obywateli, w tym osób z niepełnosprawnościami (ruchowymi, sensorycznymi i intelektualnymi).
Przepisy polskiej ustawy o dostępności wchodzą w życie 28 czerwca 2025 roku, ale już teraz warto rozpocząć wdrażanie zmian.
Firmy będą zobligowane dostosować swoje produkty i usługi do nowych wytycznych, z możliwością stopniowego wprowadzania zmian, aby zminimalizować koszty. Mikroprzedsiębiorstwa świadczące usługi są wyłączone z tej regulacji.
Polski Akt o Dostępności obejmuje m.in. urządzenia elektroniczne, samoobsługowe, e-handel, e-książki i usługi cyfrowe w transporcie. Nowa ustawa o dostępności wspiera także projekty finansowane z funduszy UE, promując tym samym dostępność i równe traktowanie.
Co to jest dostępność cyfrowa?
Dostępność cyfrowa to projektowanie i wdrażanie rozwiązań technologicznych, które pozwalają wszystkim użytkownikom, w tym osobom z różnymi ograniczeniami, korzystać z produktów, usług i przestrzeni na równych zasadach.
Oznacza to eliminowanie barier utrudniających codzienne życie, zapewnienie swobody, samodzielności i wygody użytkowania. Dostępność cyfrowa obejmuje m.in.:
- przystępne informacje – umowy, regulaminy, instrukcje obsługi czy opakowania produktów muszą być zrozumiałe i dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami;
- przyjazne produkty – produkty niewymagające użycia dużej siły fizycznej, łatwe w obsłudze, dostosowane do potrzeb użytkowników z różnymi ograniczeniami oraz kompatybilne z technologiami wspomagającymi;
- dostępne usługi – logiczne, intuicyjne i proste w obsłudze strony internetowe, usługi e-commerce czy bankowości, od wyboru oferty po płatność.
WCAG – co to jest i dlaczego jest ważny dla stron internetowych?
WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) to zestaw wytycznych, które pomagają projektować strony internetowe tak, aby były dostępne dla wszystkich użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami, takimi jak ograniczenia wzroku, słuchu, ruchu czy z zaburzeniami poznawczymi.
WCAG 2.0 – zasady i wymagania
WCAG 2.0 (Web Content Accessibility Guidelines 2.0) to zbiór 12 wytycznych, które pomagają tworzyć treści internetowe dostępne i przyjazne dla wszystkich, w tym dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Wytyczne te wspierają 4 nadrzędne zasady dostępności: postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i solidność.
Standard WCAG 2.0 został opracowany przez W3C i opublikowany w grudniu 2008 roku, jest zaktualizowaną wersją pierwszych wytycznych z 1999 roku. Odnosi się nie tylko do stron internetowych, ale do wszelkich treści publikowanych w internecie, w tym aplikacji mobilnych, sklepów online i klientów pocztowych.
Dodatkowo WCAG 2.0 wspierają dokumenty:
- Understanding WCAG 2.0, który szczegółowo objaśnia zasady.
- Techniques for WCAG 2.0, który zawiera praktyczne wskazówki wdrażania wytycznych w różnych technologiach.
Dokumenty ułatwiają zrozumienie i zastosowanie standardu w codziennej pracy projektantów stron, twórców treści internetowych oraz programistów.
WCAG 2.1 – zasady i wymagania
WCAG 2.1 to rozszerzona wersja standardu WCAG 2.0, stworzona w odpowiedzi na rosnącą popularność urządzeń mobilnych i potrzeby użytkowników z niepełnosprawnościami.
Wprowadza 17 nowych wytycznych, które mają na celu poprawę dostępności treści internetowych dla 3 głównych grup użytkowników:
- Osób słabowidzących – dodano wymogi dotyczące zawijania i powiększania tekstu oraz odpowiedniego kontrastu grafiki.
- Osób z problemami poznawczymi – uwzględniono projektowanie formularzy, które wspierają poprawność wprowadzanych danych.
- Użytkowników urządzeń mobilnych – skupiono się na obsłudze treści w orientacji pionowej i poziomej, dopasowaniu zawartości do okna urządzenia bez konieczności przewijania oraz na interfejsach dostosowanych do ograniczonej sprawności manualnej.
Ustawa z 23 maja 2019 roku uznaje WCAG 2.1 za minimalny standard dostępności stron internetowych i aplikacji podmiotów publicznych, wspierając przy tym równość szans i komfort korzystania z internetu, także dla użytkowników technologii asystujących.
WCAG 2.0 a WCAG 2.1 – podstawowe różnice
WCAG 2.1 to aktualizacja standardu WCAG 2.0, która wciąż opiera się na 4 głównych zasadach: postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i solidności (kompatybilności).
W wersji 2.1 wprowadzono 17 nowych kryteriów sukcesu, które uwzględniają rozwój technologii i różnorodne potrzeby użytkowników.
Podstawowe różnice między WCAG 2.0 a WCAG 2.1 to:
- Obsługa gestów dotykowych i ruchowych – do zaktualizowanej wersji standardu dodano wymagania dotyczące gestów, takich jak przesuwanie, powiększanie czy obracanie, aby dostosować treści do urządzeń z ekranami dotykowymi, np. smartfonów i tabletów.
- Sterowanie głosowe – standard WCAG 2.1 uwzględnia potrzeby użytkowników korzystających z funkcji rozpoznawania mowy, takich jak dyktowanie tekstu czy wydawanie poleceń głosowych.
- Dostosowanie do różnych urządzeń i orientacji ekranu – WCAG 2.1 kładzie większy nacisk na responsywność, umożliwiając użytkownikom korzystanie z treści w orientacji pionowej i poziomej na różnych urządzeniach, takich jak smartfony, tablety i laptopy.
- Uwzględnienie potrzeb osób z zaburzeniami poznawczymi – do WCAG 2.1 wprowadzono wytyczne wspierające użytkowników z trudnościami w pamięci, uwadze czy orientacji, np. uproszczone formularze, przewidywalne nawigacje i wyraźne oznaczenia elementów interaktywnych.
- Wprowadzenie poziomów zgodności – WCAG 2.1 wprowadza trzy poziomy zgodności: A, AA i AAA, które określają, w jakim stopniu strona spełnia kryteria sukcesu.
- Nowe techniki – dodano techniki pomagające spełnić kryteria sukcesu, co ułatwia wdrażanie standardów na stronach internetowych i w aplikacjach.
Te zmiany w WCAG 2.1 czynią standard bardziej przyjaznym i dostępnym dla użytkowników z różnymi niepełnosprawnościami.
Jakie są 4 główne zasady WCAG?
Wytyczne WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) opierają się na 4 głównych zasadach, określanych akronimem POUR. Są to:
1. Postrzegalność (Perception)
Informacje na stronie internetowej oraz elementy interfejsu muszą być przedstawione w sposób dostępny dla użytkowników, niezależnie od ich ograniczeń zmysłowych.
Przykłady:
- Teksty alternatywne dla obrazów, umożliwiające osobom niewidomym zrozumienie treści wizualnych.
- Napisy do filmów dla osób niesłyszących.
- Kolory tekstu i tła, które zapewniają odpowiedni kontrast, np. biały tekst na ciemnym tle.
2. Funkcjonalność (Operability)
Wszystkie elementy nawigacji i interfejsu muszą być użyteczne, intuicyjne i możliwe do obsługi.
Przykłady:
- Możliwość nawigacji za pomocą klawiatury bez użycia myszy.
- Opcja wstrzymywania lub wyłączania animacji, co jest ważne dla osób z zaburzeniami neurologicznymi.
- Proste gesty dotykowe, np. zamiast skomplikowanych ruchów palcem można przewijać stronę jednokrotnym przesunięciem.
3. Zrozumiałość (Understandability)
Treści oraz interfejsy muszą być jasne i łatwe do zrozumienia, a obsługa strony intuicyjna. Teksty powinny być napisane prostym językiem, a elementy interaktywne powinny działać w przewidywalny sposób.
Przykłady:
- Prosty język w tekstach, bez skomplikowanego żargonu.
- Zrozumiałe komunikaty błędów w formularzach, np. „Proszę podać poprawny adres e-mail”.
- Spójny wygląd wszystkich elementów na stronie, dzięki czemu użytkownik intuicyjnie wie, jak ich używać.
4. Solidność/Kompatybilność (Robustness)
Strona internetowa musi być poprawnie opracowana technicznie, aby była właściwie interpretowana zarówno przez różne technologie wspomagające (np. czytniki ekranowe), jak i przeglądarki internetowe.
Przykłady:
- Kod zgodny ze standardem HTML, dzięki czemu strona jest prawidłowo interpretowana przez przeglądarki i technologie asystujące.
- Czytniki ekranu zgłaszają użytkownikowi komunikaty o stanie strony, np. „Załadowano nowe okno”.
- Wszystkie ważne informacje, takie jak komunikaty czy okna modalne, są widoczne i zgłaszane przez technologie wspomagające.
Kogo obowiązuje WCAG?
WCAG obowiązuje wszystkie podmioty publiczne zgodnie z ustawą o Dostępności Cyfrowej Stron Internetowych i Aplikacji Mobilnych z 21 lutego 2019 roku. Instytucje te muszą dostosować swoje treści do standardu WCAG 2.1.
Dodatkowo użytkownicy mają prawo zgłosić prośbę o dostosowanie treści internetowych do tych wymogów.
Wytyczne WCAG skierowane są głównie do:
- osób tworzących treści internetowe, takich jak autorzy stron czy projektanci witryn,
- producentów narzędzi wykorzystywanych do tworzenia stron internetowych,
- twórców oprogramowania służącego do oceny dostępności sieci,
- oraz wszystkich, którzy potrzebują wytycznych dotyczących dostępności, w tym dla aplikacji mobilnych.
W dużym skrócie: wytyczne WCAG są dla tych, którzy potrzebują standardu technicznego, aby zapewnić dostępność treści dla wszystkich użytkowników, bez względu na występujące ograniczenia.
Jak dostosować stronę internetową do wymagań Polskiego Aktu o Dostępności? 6 wskazówek
Dostępność strony internetowej to nie tylko obowiązek prawny, ale także troska o wszystkich użytkowników, w tym osoby z niepełnosprawnościami.
Polski Akt o Dostępności (PAD) wymaga, aby podmioty publiczne dostosowały swoje strony do standardów WCAG 2.1 na poziomie AA. Ma to na celu zapewnienie równego dostępu do informacji i usług.
Sprawdź 6 wskazówek, jak dostosować swoją witrynę do wymagań Polskiego Aktu o Dostępności (PAD) i standardów Web Content Accessibility Guidelines (WCAG).
1. Rozpocznij od audytu dostępności
Przeprowadź audyt dostępności, aby sprawdzić, czy Twoja strona spełnia wytyczne WCAG 2.1, np. dotyczące kontrastu tekstu, opisów obrazów i nawigacji klawiaturą, a następnie wprowadź potrzebne poprawki.
2. Zadbaj o poprawność techniczną
Upewnij się, że kod HTML jest semantyczny i zgodny z najlepszymi praktykami. Wszystkie elementy powinny być prawidłowo oznaczone, np. nagłówki H1-H6 czy etykiety pól formularzy. To bardzo ważne dla użytkowników korzystających z czytników ekranowych.
3. Optymalizuj treści dla różnych użytkowników
Podczas optymalizacji treści zadbaj o dodanie alternatywnych opisów (alt text) dla wszystkich elementów nietekstowych, takich jak obrazy czy grafiki. Używaj prostego języka, który jest zrozumiały dla szerokiego grona odbiorców.
Stosuj jasną hierarchię nagłówków, prezentuj informacje w naturalnej kolejności i zachowuj spójną strukturę, aby ułatwić użytkownikom ich odnalezienie. Unikaj migających elementów i treści trudnych do odczytania, które mogą powodować dyskomfort użytkowników.
4. Wybierz narzędzia wspierające optymalizację
Korzystaj z narzędzi automatycznych, takich jak WAVE, Axe czy Lighthouse, aby wykryć błędy dostępności. Możesz również używać symulatorów, które pokazują, jak strona funkcjonuje dla osób z różnymi niepełnosprawnościami.
5. Ustal priorytety w dostosowywaniu
Skup się na najważniejszych elementach Twojej strony internetowej, takich jak proces rejestracji, logowania czy finalizacji zakupów. Upewnij się, że te obszary są w pełni dostępne dla wszystkich użytkowników – bez względu na wszelkie ograniczenia.
6. Włącz dostępność w strategię rozwoju strony
Dostępność powinna być integralną częścią strategii projektowania i rozwoju strony internetowej. Edukuj swój zespół na temat WCAG, aby uwzględniać dostępność od samego początku każdego projektu związanego z tworzeniem, aktualizacją lub optymalizacją witryny.
Jakie są korzyści z optymalizacji stron zgodnie z WCAG i przepisami PAD?
Przede wszystkim – korzystanie ze strony internetowej powinno być możliwe dla każdego użytkownika, w tym również osób niepełnosprawnych.
Poznaj 4 najważniejsze korzyści płynące z optymalizacji stron zgodnie z wytycznymi WCAG i przepisami PAD.
1. Zgodność z obowiązującymi przepisami
Dostosowanie strony do Polskiego Aktu o Dostępności (PAD) oraz standardów WCAG pozwoli uniknąć sankcji prawnych, które mogą być nakładane od 28 czerwca 2025 roku.
2. Dotarcie do większej grupy użytkowników
Dostosowanie strony internetowej do standardu WCAG 2.1 i wymagań Polskiego Aktu o Dostępności (PAD) zwiększa jej dostępność, otwierając ją na nowych użytkowników, w tym osoby z niepełnosprawnościami, które stanowią aż 27% populacji UE.
To również zwiększenie dostępności usług dla osób starszych, które na co dzień korzystają z internetu.
W przypadku sklepów internetowych oznacza to większy potencjał sprzedażowy, lepszą obsługę klientów oraz poprawę komfortu użytkowania dzięki czytelniejszym treściom, prostszej nawigacji i bardziej intuicyjnym procesom zakupowym.
3. Poprawa doświadczeń wszystkich użytkowników
Optymalizacja zgodna z WCAG i PAD poprawia użyteczność strony internetowej. Ułatwia korzystanie z witryny nie tylko osobom z niepełnosprawnościami, ale także seniorom, użytkownikom z wolnym internetem czy mniej zaawansowanym technologicznie.
4. Wzmocnienie konkurencyjności firmy
Dostępność staje się standardem w biznesie, a inwestowanie w nią świadczy o odpowiedzialności społecznej i zapewnia przedsiębiorstwom przewagę na rynku.
Zapewnianie dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami to nie tylko wymóg prawny, ale także element budowy odpowiedzialnej marki i rozwoju biznesu.
Dostępność cyfrowa w Polsce i UE – co nas czeka?
Europejski Akt o Dostępności (EAA) oraz Polski Akt o Dostępności (PAD) wprowadzą nowe regulacje. Projekt ustawy ma na celu zapewnienie równego dostępu do produktów i usług cyfrowych dla osób z niepełnosprawnościami.
Firmy, które nie dostosują swoich produktów i usług do wymogów EAA, mogą spotkać się z:
- wezwaniem do działań naprawczych,
- zakazem udostępniania produktów lub usług na rynku albo wycofaniem ich z obrotu,
- kary pieniężne, które zostaną przekazane na Fundusz Dostępności.
Wdrażanie nowych przepisów jest ważne, ponieważ 27% mieszkańców UE to osoby z niepełnosprawnościami. Dostosowanie stron internetowych do użytkowników z pewnymi ograniczeniami pozwoli uniknąć kar oraz przyciągnąć nowych klientów i zwiększyć konkurencyjność firm, które wprowadzają zmiany.
FAQ – lista najczęściej zadawanych pytań na temat Polskiego Aktu o Dostępności i WCAG
Jakie produkty i usługi są objęte ustawą o dostępności?
Ustawa o dostępności określa szeroki zakres produktów i usług, które muszą spełniać standardy dostępności, w tym:
- strony internetowe i aplikacje mobilne,
- produkty spełniające wymagania dostępności, takie jak terminale płatnicze, czytniki e-booków i urządzenia telekomunikacyjne,
- usługi medialne audiowizualne, w tym platformy VOD,
- usługi bankowości detalicznej oraz transportu pasażerskiego.
Jakie są wymogi dostępności określone w ustawie PAD?
Wymogi dostępności określone w ustawie PAD dotyczą między innymi:
- zapewnienia dostępności cyfrowej stron internetowych zgodnie z WCAG 2.1 na poziomie AA,
- zapewniania dostępności produktów, takich jak urządzenia elektroniczne czy usługi telekomunikacyjne,
- stosowania uniwersalnego projektowania stron internetowych w celu eliminowania barier dla użytkowników.
Czy projekt polskiej ustawy o dostępności uwzględnia usługi publiczne?
Tak, usługi publiczne są podstawowym elementem ustawy o dostępności, która obejmuje m.in. dostęp do informacji, możliwość zakupu biletów online oraz intuicyjnie zaprojektowane strony internetowe zgodne z WCAG 2.1.
Co to jest Program Dostępność Plus i jak się odnosi do PAD?
Program Dostępność Plus to rządowa inicjatywa wspierająca wdrażanie nowej ustawy o dostępności oraz promująca uniwersalne projektowanie stron WWW, które eliminują bariery w przestrzeni cyfrowej oraz fizycznej.
Ocena artykułu:
5 / 5 według 21 opinii
